ضد انعقاد های مورد استفاده در خون شناسی
از ضد انعقاد های برای نگه داری و همچنین جلوگیری از انعقاد خون استفاده می شود و با توجه به تست درخواستی و همچنین نوع نمونه ما دارای انواع گوناگونی است و هر یک ویزگی های خاصی دارند و نمیتوان یکی را برای انجام دادن همه تست ها استفاده کرد . سه ضد انعقاد اصلی که در ازمایشگاه مورد استفاده قرار میگرد عبارت است از :
· EDTA
· Tri sodium Citrate
· Heparin
ضد انعقادی که در هماتولوژی استفاده می شود باید دارای ویژگی های زیر باشد:
- باید حداقل تغییر را در اندازه سلول ها ایجاد کند .
- نباید همولیز ایجاد کند .
- تجمع پلاکت ها را به حداقل برساند.
- حداقل احتلال را در مرفولوژی لوکوسیت ها و رنگ آمیزی سلول ها داشته باشد .
- باید ان را به اسانی در خون حل کرد .
هپارین
یک ضد انعقاد طبیعی است که در کبد یافت می شود (هپار در زبان یونانی به معنی کبد است) و همچنین ممکن است در داخل ماست سلها و بازوفیل ها هم مشاهده شود. هپارین به نام های آنتی ترومبوپلاستین و آنتی ترومبین هم شناخته میشود . هپارین به صورت خشک و یا مایع در نمک های سدیم ، کلسیم ، آمونیوم و لیتیوم در دسترس است که هر کدام از اینها با یون های مربوطه خود در پلاسما تداخل پیدا می کنند .
نحوه عمل هپارین : عمل خود را با تغییر و یا فعال کردن ترومبین و فعالیت فاکتور های ۹،۱۰،۱۱و۱۲ انجام می دهد .
غلظت مطلوب 0.1 تا 0.2 mg/ml در خون است .ضد انعقاد هپارین ، ماده ضد انعقادی انتخابی برای آزمایشات مربوط به PH خون و گاز های خونی برای تحلیل تعادل اسید-باز استفاده می شود . همچنین این ماده در مطالعات سیتولوژی هم مورد استفاده قرار می گیرد . هپارین زیاد در نمونه ناشی از تغییر حجم گلبول های قرمز نیست
معایب هپارین :
- باعث کلامپینگ لوکوسیت ها می شود
- با رنگ آمیزی لوکوسیت ها تداخل ایجاد می کند
- نسبت به سایر ضد انعقاد ها گران است (گفته می شود از روده خوک استخراج میشه(
- خون در عرض 8 تا 12 ساعت لخته می شود چون هپارین انعقاد را متوقف نمی کند بلکه آن را به تاخیر میندازد .
- برای مطالعات انعقادی ، زمان پروترومبین ، فیبرینوژن پلاسما و .. مناسب نیست .
- ممکن است با بعضی از تجزیه و تحلیل گرهای بیوشیمیایی خودکار پلاسما ، تداخل ایجاد کند .
هپارین باعث کاهش پتانسیل زتای گلبول های قرمزی میشود .
از EDTA در روش اصلاح شده وسترگرن استفاده می کنیم و همان طور که می دونید در حالت معمولی از ضد انعقاد سیترات برای ESR استفاده می کنیم بنابراین یکی از علتاش این است که روش اصلاح شده وسترگرن نیازمند EDTA است نه سیترات . بعد اینکه EDTA باعث چروکیده شدن گلبول ها قرمز می شود و این خودش بر روی میزان ESR اثر خواهد گذاشت .
تاثیر EDTA بر روی پلاکت ها
EDTA فعال سازی پلاکت ها را
کاهش می دهد .
در بعضی شرایط مانند
زمانی که انتی بادی های خاصی بر روی پلاکت ها نشسته باشد ، در این صورت با اضافه
شدن
EDTA بر روی خون ، پلاکت ها
فعال شده و باعث لخته شدن کاذب خون می شود در حالی که اگر از ضد انعقاد دیگری
استفاده کنیم چنین حالتی دیده نمی شود .
EDTA سه نوع است :
دی سدیم
دی پتاسیم
تری پتاسیم
نمک های دی سدیم و دی
پتاس معمولا به صورت خشک استفاده می شوند ولی تری پتاس به صورت مایع استفاده می
شود . دی پتاس بر اساس استاندارد های بین المللی مانند ICSH و CLSI نسبت به سایرین ترجیح داده شده است .
